درخت در قرآن کريم

درخت در تعابير و مفاهيم مختلفي به کار رفته است. در اکثر موارد از درخت با واژه "شجر" ياد شده است. واژه شجر در حقيقت به معناي "هرچه از روييدنيها که تنه دارد" ميباشد. علاوه بر اين در قرآن از لفظ "شجر و تنازع" نيز استفاده شده است؛
Link: سوره مبارکه نساء/آيه 65

در اين مورد نيز کلمه" شجر" با معناي درخت قرابت دارد چرا که منازعه را از آن جهت مشاجره مينامند که سخن دو خصم مثل برگ و شاخه درخت در هم ميآميزد. ولي به طور کلي واژه شجر با اشکال مختلف بارها در قرآن مورد استفاده قرار گرفته است که هر کدام بيان کننده صفات متنوع و ويژگيهاي مختلف آن ميباشد.

مثلاً در سوره يس در بحث بسيار مهم آفرينش و حيات بازپسين، خداوند پديد آمدن آتش را از درخت سبز به عنوان پديده اي شگفت و عبرت آموز نقل ميکند. امام فخررازي ميگويد: "آتش در دل درخت، همانند شعله حيات در پيکر انسان است و خداوند آفرينش آتش و ذکر آتش در درخت را به عنوان مقدمه اي براي آفرينش بزرگ خود بيان کرده است".
Link: سوره قصص/آيه 30

موارد استفاده درخت در قرآن در سوره هاي مختلف، متفاوت است. در برخي سوره ها درخت به عنوان نشانه اي در قدرت خداوند به کار رفته است. همچنين درخت نقش مهمي را در زندگي انبياء به عهده داشته است. علاوه بر آن يک سري از درختان به عنوان درختان بهشتي و درختان دوزخي و درختان دنيوي در قرآن به کار رفته اند. اجزاي مختلف درخت شامل ساقه،برگ،شاخه و درختان ميوه مانند درخت خرما،انگور،انار،زيتون و درخت سدر بارها به عنوان نشانه هاي مختلف در قرآن به کار رفته اند. نقش درخت در زندگي پيامبران وائمه معصومين در آيات قرآن،در بيان حوادث زندگي 5 نفر از پيامبران الهي به نقش درخت اشاره شده است:

1. شجره ممنوعه در زندگي حضرت آدم(ع):
درخت در زندگي حضرت آدم(ع) نقش به سزايي داشته است و در آيات مختلف قرآن به کرات به داستان حضرت آدم و شجره ممنوعه اشاره شده است.
Link: سوره بقره/آيه 35
Link: سوره اعراف/آيات 20 تا 22
Link: سوره طه/آيه 120
از اين آيات در مي يابيم که درخت نقش اساسي در زندگي حضرت آدم داشته، به طوري که تناول از آن موجب اخراج از بهشت و تغيير نحوه زندگي وي شده است.

2. درخت هستي بخش براي حضرت يونس(ع):
حضرت يونس(ع) پس از بلعيده شدن توسط ماهي و زندگي در آنجا به مدت چند روز، به امر خداوند به ساحل افکنده شد. و ليکن به علت ضعف جسماني که به علت بودن در شکم ماهي پيدا کرده بود،به فرمان الهي درختي سآيه افکن بر بالاي سر او روييده تا وي از آن تناول کند و هستي تحليل رفته اش را بازيابد.
Link: سوره صافات/آيه 145

3. درخت رسالت حضرت موسي(ع):
حضرت موسي که در جستجوي يافتن پناهگاهي براي خود و خانواده اش است، به کوه طور رفته و در آنجا خداوند از وراي درختي با وي صحبت ميکند و او را به رسالت مبعوث ميگرداند.
Link: سوره قصص/آيه 30

4. نقش درخت خرما به هنگام وضع حمل حضرت مريم(ع):
حضرت مريم به هنگام تولد حضرت عيسي(ع)، به خواست خداوند به کنار درخت خرمايي ميرود و از آن تغذيه ميکند.
Link: سوره مريم/آيات 22 تا 25

5. بيعت رسول اکرم(ص)با مسلمانان در زير درخت حديبيه
Link: سوره فتح/آيه 18

نقش درخت در نمايان کردن قدرت خداوند:

درخت يکي از آفريده هاي شگفت انگيز خداوند است که دقت در آن قدرت لايزال الهي را به تصوير ميکشد. در قرآن کريم وجود درختان به عنوان نشانه الهي مطرح ميشود که ميتواند قدرت پروردگار را در خلق چنين ارگانيسم پيچيده اي از يک بذر و نهال کوچک نشان دهد.
Link: سوره نمل/آيه 60
Link: سوره نحل/آيه 10 و 11
Link: سوره واقعه/آيه 71 و 72

درخت تسبيح گوينده درگاه حق تعالي:

تمامي مخلوقات خداوند به تسبيح و ذکر حمد الهي مشغولند. درختان نيز به عنوان دستهاي از مخلوقات به طور مداوم به تحميد الهي مشغولند،به طوري که در بسياري از آيات قرآن به تسبيح و سجده درختان اشاره شده است.
Link: سوره الرحمن/آيه 6
Link: سوره حج/آيه 18

درخت و تمثيل در قرآن:

قرآن بسياري از موضوعات و مفاهيم عميق را جهت فهم بهتر بندگان به صورت تمثيل بيان ميکند و در برخي از آيات از درخت براي تمثيل بهره ميجويد.
Link: سوره ابراهيم/آيات 24 تا 26
Link: سوره نور در آيه 35

Link: در سوره اسراء/آيه 60،
در حقيقت خداوند گروهي از آدميان را به واسطه اعمال شيطاني به درختي تشبيه نموده که مورد نفرين و لعنت خداوند است. درختان بهشتي جنّت که منزلگاه ابدي نيکوکاران است، همواره در قرآن به باغي پر درخت که نهرها از زير درختانش جاريست تشبيه شده است. و در اکثر آيه هاي قرآن به وجود درختان مصفا در بهشت تأکيد شده است.
Link: سوره ابراهيم/آيه 23
Link: سوره انسان/آيه 14
Link: سوره الرحمن/آيه 54

همچنين در بعضي از آيات قرآن کريم به نوع درختان بهشتي و محصولات آنها نيز اشاره شده است.
Link: سوره واقعه/آيه 28
Link: سوره نجم/آيه 16
به درخت سدر و در
Link: سوره الرحمن/آيه 68
به درختان انار و خرما اشاره شده است. علاوه بر اين در روايات اسلامي آمده که مهمترين درخت بهشتي درخت طوبي است که تنه آن در منزل پيامبر اکرم(ص) و شاخه هاي آن در منزل مؤمنان است. درختان جهنمي در آيات قرآن همواره از درختي جهنمي به نام زقوم ياد ميشود که مربوط به گناهکاران است.

درخت زقوم در حقيقت درختي است که خداوند با قدرت خويش آن را از بن دوزخ ميروياند و داراي ميوه ايست که خوراک گناهکاران در جهنم ميباشد.
Link: سوره واقعه/آيه 52
Link: سوره صافات/آيه 62
Link: سوره دخان/آيه 43

www.hawzah.net
پايگاه اطلاع رساني حوزه

التماس دعا

Web: www.mth-co.ir

Link: آدرس نرم افزار در نرم افزار بازار جهت درج نظرات و پيشنهادات به منظور بالا بردن رتبه